Wet VBAR

Wat is de wet VBAR?

De wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties is bedoeld om meer duidelijkheid te verschaffen over wanneer iemand als werknemer of als zelfstandige wordt beschouwd. De huidige status (september 2024) is dat het wetsvoorstel bij de Raad van State ligt. Vooralsnog toekomstmuziek. Bekijk hier de actuele themapagina rondom handhaving wet DBA.

Doel van de wet:

De wet is bedoeld om meer duidelijkheid te bieden over de criteria die bepalen of iemand als werknemer of als zelfstandige wordt beschouwd. Dit helpt om schijnzelfstandigheid te voorkomen en om ervoor te zorgen dat mensen de juiste arbeidsrechtelijke bescherming krijgen.

Belangrijke criteria:

De beoordeling van arbeidsrelaties gebeurt op basis van verschillende criteria, zoals de mate van zelfstandigheid, de aard van de werkzaamheden, en de onderlinge verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Gezagsverhouding: Is er sprake van hiërarchische instructies en toezicht door de opdrachtgever?
Inbedding in de organisatie: Zijn de werkzaamheden een geïntegreerd deel van de reguliere bedrijfsactiviteiten?
Ondernemerschap: Draagt de opdrachtnemer ondernemersrisico's, zoals investeringen en winstafhankelijkheid?

Gevolgen voor werkgevers en zzp’ers:

Werkgevers moeten duidelijkheid krijgen over hun verplichtingen ten aanzien van sociale zekerheid en belastingen. Voor zzp’ers is het belangrijk om te weten of ze als zelfstandige kunnen werken zonder dat ze later als werknemer worden geclassificeerd, wat gevolgen kan hebben voor hun belastingafdrachten en sociale zekerheden.

Handhaving en Sancties

De Belastingdienst is verantwoordelijk voor de handhaving van de VBAR-regels. Dit betekent dat zij controles kunnen uitvoeren om te bepalen of arbeidsrelaties correct zijn geclassificeerd. Bij misclassificatie kunnen boetes en naheffingen worden opgelegd. Er is echter een handhavingsmoratorium ingesteld voor de meeste gevallen, wat betekent dat de Belastingdienst nog niet direct sancties oplegt, behalve in duidelijke gevallen van kwaadwillendheid.

De VBAR-wetgeving is een reactie op de groeiende behoefte aan duidelijkheid en eerlijkheid in de arbeidsmarkt, vooral met de toename van het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers). Het is bedoeld om een eerlijke concurrentie te bevorderen en om ervoor te zorgen dat alle werkenden de bescherming en voordelen krijgen waar ze recht op hebben. Deze wet zal de wet DBA vervangen.

Standpunt FNV Zelfstandigen

FNV Zelfstandigen is positief gestemd over het indienen van het wetsvoorstel VBAR (Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden) door het demissionaire kabinet bij de Tweede Kamer.

Het wetsvoorstel voorziet in een rechtsvermoeden van een dienstverband bij een laag opdrachttarief. Dit rechtsvermoeden versterkt de onderhandelingspositie van de zelfstandige en is een langlopende wens van de FNV. Ook is dit rechtsvermoeden opgenomen in de afspraken tussen sociale partners, het SER MLT advies. De introductie van het rechtsvermoeden is een maatregel om de meest acute problemen met schijnzelfstandigheid, die zich voordoen aan de basis van de arbeidsmarkt, tegen te gaan.

Het wetsvoorstel voorziet biedt daarnaast een toetsingskader voor de kwalificatie van de arbeidsrelatie. Het toetsingskader is volgens de Memorie van Toelichting codificering van de jurisprudentie. Veel van deze jurisprudentie, zoals bijvoorbeeld het Deliveroo-arrest uit maart 2023 en het UBER arrest uit februari 2025, komt één op één voort uit juridische procedures gevoerd door de FNV. Dat de resultaten van deze procedures nu ook in de wet terechtkomen is prima. Met de status van jurisprudentie van de Hoge Raad was de toegevoegde duidelijkheid al eerder bereikt.

Voorafgaand aan een samenwerking kan nooit met 100% zekerheid worden gesteld en dus ook toegezegd dat die samenwerking geen arbeidsovereenkomst blijkt te zijn. De echte invulling en uitvoering van de samenwerking moet immers nog volgen. Dat werkende en werkverstrekker wel enige zekerheid willen is alleszins begrijpelijk en redelijk. FNV Zelfstandigen is daarom voorstander van het blijven werken met en verbeteren van de webmodule beoordeling arbeidsrelaties. De webmodule heeft de sterkste objectieve voorspellende waarde en is voor opdrachtgever en opdrachtnemer 24 uur per dag en 7 dagen per week onbeperkt gratis raadpleegbaar. FNV Zelfstandigen ziet dan ook tot haar genoegen dat ook VBAR een stevige rol toekent aan de webmodule.

Na 15 jaar Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) en 8 jaar moratorium op de handhaving is de kennis over de arbeidskwalificatie zowel onder werkenden als bij ondernemingen flink weggezakt. Naast VBAR zal ook de handhaving gaan bijdragen aan meer duidelijkheid.

(Laatst bijgewerkt: 11-7-2025)